پرخوری عصبی چیست؟ + 4 علت اساسی

پرخوری عصبی یا بولیمیا یک اختلال پیچیده در تغذیه است که افراد مبتلا به آن دچار دوره هایی از غذا خوردن افراطی می شوند. افراد پس از آن برای سوزان کالری مصرفی با رفتارهایی مانند استفراغ عمدی، مصرف داروهای ملین یا ورزش بیش از حد، سعی به مانع شدن از افزایش وزن می کنند. این رفتارها نه تنها سلامتی جسمی فرد را تحت تأثیر قرار می دهند، بلکه عواقب روانی نیز دارند.

چه تفاوتی بین پرخوری عصبی، عادی و شبانه وجود دارد؟

پرخوری دارای انواع مختلفی می باشد:

• پرخوری عادی: پرخوری عادی به معنای مصرف بیش از حد غذا در موارد خاصی است. تکرار و مکرر شدن پرخوری عادی در صورت مشاهده افزایش وزن جای نگرانی دارد.
• پرخوری شبانه: پرخوری شبانه یعنی میل کردن مواد غذایی در ساعات پایانی شب که مواردی مانند اضطراب، الگو غذایی نامناسب و اختلال در هورمون ها بر این امر موثر هستند. در صورت عدم درمان فرد دچار چالش و گرفتاری هایی جدی در آینده خواهد شد.
• پرخوری بولیمیا: شامل دوره های تکرار شونده و غیرقابل کنترل پرخوری و رفتارهای تخلیه کالری برای جلوگیری از افزایش وزن است.

علل و عوامل موثر بر پرخوری عصبی

علت های دقیق پرخوری ممکن است پیچیده باشند و به عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی مرتبط باشند. در ادامه نگاهی به برخی از این عوامل می اندازیم:

1. عوامل بیولوژیکی: برخی تحقیقات نشان دادند که عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز، مانند سروتونین و دوپامین، می تواند نقش مهمی در بروز این اختلال ایفا کند. این مواد شیمیایی در کنترل اشتها و خلق و خوی فرد تاثیر گذارند.

2. عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی پرخوری و دیگر اختلالات خوردن، احتمال ابتلا به این مشکل را افزایش می دهد. افرادی که در خانواده خود سابقه مشکلات روانی، به ویژه افسردگی یا اضطراب دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

3. عوامل روانی و شخصیتی: افراد مبتلا به پراشتهایی عصبی معمولاً دارای ویژگی هایی به شدت کمال گرا، حساس به انتقاد و اعتماد به نفس پایین هستند. آن ها اغلب تمایل دارند با پرخوری به استرس ها و احساسات ناخوشایند خود پاسخ دهند.

4. عوامل فرهنگی و اجتماعی: استانداردهای زیبایی در جوامع امروزی، خصوصاً ایده آل های لاغری، به افزایش استرس افراد و تمایل به کنترل وزن بیشتر کمک می کند. افراد به ویژه در سنین نوجوانی و جوانی ممکن است تحت فشار فرهنگی برای حفظ اندام قرار گیرند و این فشارها می تواند آغازگر پرخوری باشد.

نشانه ها و علائم پرخوری عصبی

پرخوری می تواند علائم متفاوتی داشته باشد و برخی از این نشانه ها ممکن است فیزیکی و برخی دیگر روانی باشند:

• دوره های پرخوری غیر قابل کنترل: افرادی که دچار پرخوری عصبی هستند، در یک دوره زمانی کوتاه حجم زیادی از غذا مصرف می کنند.
• احساس گناه و شرمندگی: پس از پرخوری، معمولاً فرد احساس گناه و شرمندگی دارد و این احساسات او را به سمت رفتار های به اصطلاح تخلیه کالری سوق می دهد تا کالری های اضافی را بسوزاند.
• نوسانات وزنی: به دلیل تغییرات مداوم در الگوی غذا خوردن و رفتارهای تخلیه کالری، فرد ممکن است دچار نوسانات وزنی شود.
• مشکلات جسمانی: این اختلال می تواند منجر به مشکلات جسمانی نظیر خستگی، ضعف عضلانی، مشکلات دندانی و کمبود ویتامین ها و مواد معدنی شود.

👏 غذاهای کم کالری دارای انرژی ورودی کمتری خواهند بود، همچنین در عین حال بسیار سالم و سیرکننده به مدت چند ساعت هستند.

عوارض پرخوری عصبی

پرخوری می تواند پیامدهای جدی برای سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. به طور مثال استفراغ های مکرر ناشی از پرخوری می تواند به مری آسیب برساند و منجر به خونریزی و التهاب شود. به علاوه اسید معده موجود در استفراغ به مینای دندان ها آسیب می رساند و موجب پوسیدگی و زرد شدن آن ها می شود. همچنین رفتارهای تخلیه کالری مانند استفراغ و مصرف ملین ها باعث از دست رفتن آب بدن می شوند. با از دست رفتن آب بدن سطح الکترولیت ها نیز نامتعادل می شود. کاهش میزان الکترولیت ها، به ویژه پتاسیم و سدیم می تواند باعث اختلالات قلبی شود.

درمان پرخوری عصبی

استفاده از دارو: در برخی موارد، پزشکان داروهای ضد افسردگی یا داروهای تنظیم کننده خلق و خو تجویز می کنند که به کاهش اشتهای بیش از حد و کنترل رفتارهای پرخوری کمک خواهد کرد.

روش های روان درمانی: انواع مختلفی از روان درمانی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT) به افراد کمک می کند تا با شناسایی الگوهای فکری منفی و ایجاد تغییرات رفتاری مثبت، رفتارهای پرخوری و تخلیه کالری را کنترل کنند.

گروه های حمایتی و استفاده از تجربیات: حضور در گروه های حمایتی یا درمان های گروهی به افراد امکان می دهد با دیگران که مشکلات مشابه دارند، تجربیات و احساسات خود را به اشتراک بگذارند.

مشاور تغذیه: یک مشاور تغذیه می تواند به افراد کمک کند الگوهای غذایی سالم تری را بیاموزند و از چرخه های پرخوری و تخلیه کالری خارج شوند.

نکات مهم برای پیشگیری از پرخوری

اگرچه این عارضه اختلالی پیچیده است و پیشگیری کامل از آن دشوار، اما رعایت نکاتی می تواند به کاهش احتمال بروز آن کمک کند. تمرین مدیریت استرس، خواب کافی و کاهش فشارهای روانی می تواند در کاهش بروز رفتارهای مرتبط با پرخوری مؤثر باشد. تقویت و تمرکز بر داشتن تصویر ذهنی مثبت از بدن و اعتماد به نفس می تواند افراد را از دچار شدن به رفتارهای ناسالم تغذیه ای باز دارد. علاوه بر آن آگاهی از اصول تغذیه سالم، ترک عادت ریزه خواری و تلاش برای رعایت تعادل در مصرف غذا از بروز چرخه های پرخوری جلوگیری می کند.

مروری بر مطالب

با درک بهتر پرخوری عصبی، روش های درمانی مؤثر و حمایت اطرافیان، امکان بهبودی کامل و بازگشت به زندگی سالم فراهم می شود. به افراد مبتلا توصیه می شود به محض مشاهده علائم و احساس نیاز، از متخصصان و مشاوران کمک بگیرند و برای مدیریت این اختلال از حمایت خانواده بهره مند شوند.

سوالات متداول